Duurzaamheidsmeter 2013

De sociale dimensie van duurzame ontwikkeling

De 'P' van People zou ook kunnen staan voor 'Participatie'. Een duurzame samenleving heeft gemeenschapgevoel nodig, waarbij burgers zich betrokken voelen bij wat er in hun samenleving, de wereld en met hun medeburgers gebeurt.

“Human beings are at the centre of concerns for sustainable development. They are entitled to a healthy and productive life in harmony with nature.”(Principle 1 van de Rio Declaration, 1992)

Centrale vragen in deze vragenlijst zijn: Het aansturen van duurzame ontwikkeling is mensenwerk. Heeft de gemeente duurzaamheid binnen haar organisatie verankerd in de werkprocessen en organisatie cultuur? Wat doet de gemeente om haar inwoners zoveel mogelijk te betrekken bij het maken van (politieke) duurzame beleidskeuzes? En wat doet ze om de duurzame initiatieven vanuit de samenleving te faciliteren? In hoeverre heeft de gemeente aandacht voor het bevorderen van duurzaam gedrag en (wereld)burgerschap?

Think Globally, Act Locally
Het is van belang om lokale ontwikkelingen in een grotere context te plaatsen, voorbij de eigen straat en de wijk. Immers, duurzame ontwikkeling betekent ook rekening houden met mensen elders. Het actief bevorderen van mondiaal bewustzijn of actief wereldburgerschap biedt de gemeente kansen voor meer begrip en lokaal draagvlak.

Om een compleet beeld te krijgen van het duurzaamheidsbeleid binnen de gemeente, is het raadzaam om ook de andere twee vragenlijsten in te vullen.


Hoofdthema's: Verankering, Burgerparticipatie en Samenleving

1. Verankering binnen de organisatie
Zorgdragen voor duurzame ontwikkeling is mensenwerk. De integratie van duurzaamheid (of MVO) binnen de gemeentelijke organisatie is een continue leer- en groeiproces.

In 2010 is de zogeheten ISO 26000 richtlijn vastgesteld, een internationale richtlijn voor Maatschappelijke Verantwoordelijkheid van Organisaties (MVO). Deze biedt handvatten voor elk type organisatie om hun maatschappelijke verantwoordelijkheid 'op maat' in te vullen en op gestructureerde wijze te implementeren. Ref: www.nen.nl/iso26000
De richtlijn is het resultaat van een 5-jarig wereldwijd multi-stakeholder consultatie proces. De basiselementen van ISO 26000 vormen belangrijkste referentie kader voor de onderstaande vragen mbt het proces van institutionalisering en internalisering van duurzame ontwikkeling binnen kernprocessen van de gemeente.


2. Burgerparticipatie
“De overheid heeft een wereld te winnen door de creativiteit en innovatiekracht van burgers [en bedrijven] beter te benutten”. Maarten Haayer, De Energieke Samenleving, PBL 2011.

Er zijn veel verschillende vormen van burgerparticipatie. Onderstaande vragen gaan in op het betrekken van burgers bij de lokaal bestuur, beleidsontwikkeling en –uitvoering en op het inspelen en faciliteren van lokale initiatieven. Zie ter inspiratie http://praktijkvoorbeelden.vng.nl/databank/burgerparticipatie.aspx

“een organisatie behoort de belangen van haar stakeholders te respecteren, in overweging te nemen en erop in te spelen”. Uit ISO 26000 (2010) mbt Principes van maatschappelijke verantwoordelijkheid.


3. Duurzaamheid & Samenleving
De transitie naar een duurzame samenleving vraagt bewustwording, betrokkenheid en het verhogen van de competentie bij individuen en in organisaties om te leren begrijpen wat duurzaamheid betekent. (geïnspireerd op The Natural Step, Theory of Change).

Duurzame ontwikkeling betekent ook rekening houden met behoeften en ambities van mensen elders. Het begrip mondiaal burgerschap sluit hierop aan. Samenwerking, (nieuwe) partnerschappen en/of het aansluiten bij bestaande initiatieven bieden gemeenten kansen om handen en voeten te geven aan het bekende adagium ‘Think Globally, act Locally’.

Veel informatie en inspiratie op dit terrein is onder andere te vinden via: www.millenniumgemeenten, www.vereniginggdo.nl, www.fee.nl,